Ochrona przedemerytalna obejmuje wszystkich pracowników, którzy osiągnęli już pewien wiek i zatrudnieni są na podstawie umowy o pracę. Ma to chronić osobę na rynku pracy i zapewniać jej stabilizację. Okres ten jest ściśle określony w polskim prawie. Kiedy pracownikowi przysługuje ta ochrona, jakie ma prawa i obowiązki w tym okresie? Poniżej najważniejsze informacje o okresie przedemerytalnym.
Kiedy osiąga się wiek emerytalny?
W Polsce pracownicy zatrudnieni w większości sektorów otrzymują prawo do przejścia na emeryturę zależnie od wieku. Kobiety mogą zakończyć karierę zawodową po skończeniu 60 lat, a mężczyźni po 65 roku życia. Wcześniej jednak przysługuje im ochrona przedemerytalna, która zaczyna obejmować pracownika na 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Oznacza to, że kobiety zostają objęte nią po 56 roku życia, a mężczyźni po 61. Istnieją też zawody, jak górnicy, służby mundurowe, nauczyciele oraz kierowcy samochodów ciężarowych, którzy mogą wcześniej przejść na emeryturę. W tym przypadku również obejmuje ich ochrona przedemerytalna, która zaczyna się 4 lata przed osiągnięciem możliwości przejścia na emeryturę.
Czy każdy może skorzystać z ochrony przedemerytalnej?
Ochrona dotyczy pracowników, którzy zatrudnieni są na zasadzie umowy o pracę na czas nieokreślony. Inny stosunek do pracy nie podlega przepisom o wieku przedemerytalnym, mowa tutaj o umowie zlecenie lub umowie o dzieło. W momencie uzyskania możliwości przejścia na emeryturę kończy się okres ochronny i pracodawca może rozwiązać umowę z pracownikiem. Warto jednak zaznaczyć, że w okresie ochronnym pracodawca może wręczyć wypowiedzenie, jeśli pracownik w sposób znaczący naruszy swoje obowiązki lub, jeśli już pobiera świadczenie emerytalne lub rentę. Likwidacja zakładu pracy też daje pracodawcy możliwość zwolnienia pracowników, którzy są objęci ochroną. Pracownik może zostać zwolniony, gdy:
- przestanie wywiązywać się z zadań,
- utracone zostaną uprawnienia niezbędne do pracy, np. prawo jazdy,
- w sposób rażący zostanie złamany regulamin pracy,
- zostanie popełnione przestępstwo względem pracodawcy.
W momencie bezprawnego zwolnienia w okresie przedemerytalnym pracownik może odwołać się do sądu w sprawie wypowiedzenia umowy, które nie jest zgodne z przepisami prawa. Sąd może nakazać pracodawcy przywrócić pracownika do pracy lub wypłacić mu odszkodowanie.
Czy umowa na czas określony nigdy nie wiąże się ochroną przedemerytalną?
Nie jest to jednoznaczne w interpretacji, jednak sądy zazwyczaj stają po stronie pracownika, który był zatrudniony na okres określony, ale koniec umowy przypadał w momencie osiągnięcia prawa do okresu ochronnego. Wyroki sądów nakazywały pracodawcy zmienić umowę na czas nieokreślony, przywrócić pracownika do pracy, jeśli został on zwolniony, a nawet wypłacić mu odszkodowanie.
Jakie prawa ma pracownik w okresie ochronnym?
Pracownik, który ukończy 56 rok życia (w przypadku kobiet) lub 61 (w przypadku mężczyzn) może pracować na danym stanowisku, aż do uzyskania prawa do przejścia na emeryturę. Ma to na celu zapewnić stabilizację w momencie osiągnięcia wieku, kiedy trudniej jest znaleźć pracę. Pracodawca nie może rozwiązać umowy z pracownikiem, który wkroczył w okres ochronny. Może wręczyć mu wypowiedzenie dzień przed uzyskaniem uprawnień, ale nie po tym czasie. Nie można obniżyć wynagrodzenia za pracę i zmienić warunków umowy, chyba że będą to zmiany korzystne dla pracownika. Pracownik, któremu w sposób bezprawny wręczono wypowiedzenie umowy o pracę w okresie ochronnym, może szukać pomocy w sądzie pracy.
Czytelniku pamiętaj:
Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi poradnika w rozumieniu prawa. Zawarte w nim treści mają na celu dostarczenie ogólnych informacji i nie mogą być traktowane jako fachowe porady lub opinie. Każdorazowo przed podejmowaniem jakichkolwiek działań na podstawie informacji zawartych w artykule, skonsultuj się ze specjalistami lub osobami posiadającymi odpowiednie uprawnienia. Autor artykułu oraz wydawca strony nie ponosi żadnej odpowiedzialności za ewentualne działania podejmowane na podstawie informacji zawartych w artykule.
Warto dać znać członkom swojej rodziny o takiej ochronie! Nie zawsze każdy jest zorientowany i niestety, zakłady pracy potrafią to wykorzystywać…
Dobrze, że jest taka ochrona – widziałam wiele zwolnień tylko dlatego, że na dane stanowisko znalazł się ktoś młodszy. No i jak potem znaleźć pracę na krótko przed emeryturą?